บทสวดบูชาองค์ท่านท้าวจตุโลกบาล สำหรับอัญเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาร่วมในพิธีกรรมต่างๆ อย่างเช่น งานทำบุญบ้าน งานฉลองวัด งานทำบุญต่างๆ มีความสำคัญอย่างยิ่ง เป็นการอัญเชิญเทวดาสวรรค์ชั้นที่ 1 หรือชั้นจาตุมหาราชิกา มาร่วมในพิธีกรรมที่เรากำลังจะดำเนินการนั่นเอง แล้วองค์ท่านท้าวจตุโลกบาลคือใคร
องค์ท่านท้าวจตุโลกบาล หรือ ท้าวมหาราชทั้ง 4 เป็นอธิปดีหรือผู้เป็นใหญ่ ปกครองสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา หรือสวรรค์ชั้นที่ 1 โดยจะแบ่งเขตปกครองดังนี้
1.ท้าวธตรฐ รักษาโลกด้านทิศตะวันออก และทำหน้าที่ปกครองคนธรรพ์
2.ท้าววิรุฬหก รักษาโลกด้านทิศใต้ และทำหน้าที่ปกครองกุมภัณฑ์
3.ท้าววิรูปักษ์ รักษาโลกด้านทิศตะวันตก และทำหน้าที่ปกครองพญานาค
4.ท้าวกุเวร รักษาโลกด้านทิศเหนือ และทำหน้าที่ปกครองยักษ์ ท้าวกุเวรมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ท้าวเวสวัณ หรือ ท้าวเวสสุวรรณ
ท้าวมหาราชทั้ง 4 มีความสำคัญอย่างไรกับโลกมนุษย์ อธิบดีของสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกานี้ นอกจากท่านจะมีหน้าที่ดังกล่าวมาแล้ว ท่านยังมีหน้าที่ดูแลโลกมนุษย์ในเรื่องของการปรกครอง เทวดาต่างๆ ที่เป็นเทวดารักษาเขตต่างๆ ของโลกมนุษย์ รวมถึงเจ้าที่
การปกครองดูแลของท้าวมหาราชท่านก็จะดูแลตามลำดับชั้นกันไปโดยท้าวมหาราชทั้ง 4 ท่านเป็นเป็นใหญ่ที่สุดและมีเทวดาที่ตำแหน่งต่ำลงมาตามลำดับแบ่งหน้าที่กันปรกครองดูแลย่อยลงมา เพื่อดูแลความเรียบร้อยและความสงบสุขโดยรวมของมนุษย์
ในทางพิธีกรรมแม้ทางโหราศาสตร์ ไสยศาสตร์ หรือแม้แต่การประกอบพิธีกรรมทางพราหมณ์ เมื่อทำพิธีกรรมใด ไม่ว่าใหญ่หรือเล็ก ที่เกี่ยวข้องกับสถานที่ ความเป็นอยู่ หรือพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ นั้นในตำราการทำพิธี หรือการบวงสรวงนั้นก็จะมีบทที่กล่าวถึงการอันเชิญท้าวมหาราชทั้ง 4 นี้เสมอ
ปุริมัญจะ ทิสัง ราชา ธะตะรัฏโฐ ปะสาสะติ
คันธัพพานัง อาธิปะติ มะหาราชา ยะสัสสิ โส ปุตตาปิ ตัสสะ
พะหะโว อินทะนามา มะหัพพะลา อิทธิมันโต ชุติมันโต
วัณณะวันโต ยะสัสสิโน โมทะมานา อัฏฐังสุ ฯ
(ท้าวธตรฏฐ์ เป็นท้าวมหาราช เป็นผู้มียศ ผู้เป็นใหญ่แห่งคนธรรพ์ทั้งหลาย
เป็นเทวราชาผู้ปกครองอยู่ด้านทิศตะวันออกแม้เทวดาผู้เปรียบเหมือนบุตรของท่านเป็นอันมาก
มีนามว่าอินทกะเหมือนกันหมด ล้วนแต่มีกำลังมาก มีฤทธิ์ มีอานุภาพมาก มีรัศมี มียศต่างก็มีความยินดี
ได้มายืนอยู่แล้ว)
ทักขิณัญจะ ทิสัง ราชา วิรุฬโห ตัปปะสาสะติ
กุมภัณฑานัง อาธิปะติ มะหาราชา ยะสัสสิ โส ปุตตาปิ ตัสสะ
พะหะโว อินทะนามา มะหัพพะลา อิทธิมันโต ชุติมันโต
วัณณะวันโต ยะสัสสิโน โมทะมานา อัฏฐังสุ ฯ
(ท้าววิรุฬหก เป็นท้าวมหาราช เป็นผู้มียศ ผู้เป็นใหญ่แห่งกุมภัณฑ์ทั้งหลาย
เป็นเทวราชาผู้ปกครองอยู่ด้านทิศใต้ แม้เทวดาผู้เปรียบเหมือนบุตรของท่านเป็นอันมาก
มีนามว่าอินทกะเหมือนกันหมด ล้วนแต่มีกำลังมาก มีฤทธิ์ มีอานุภาพมาก มีรัศมี มียศ
ต่างก็มีความยินดีได้มายืนอยู่แล้ว)
ปัจฉิมัญจะ ทิสัง ราชา วิรูปักโข ปะสาสะติ
นาคานัง อาธิปะติ มะหาราชา ยะสัสสิ โส ปุตตาปิ ตัสสะ
พะหะโว อินทะนามา มะหัพพะลา อิทธิมันโต ชุติมันโต
วัณณะวันโต ยะสัสสิโน โมทะมานา อัฏฐังสุ ฯ
(ท้าววิรูปักษ์ เป็นท้าวมหาราช เป็นผู้มียศ ผู้เป็นใหญ่แห่งนาคทั้งหลาย
เป็นเทวราชาผู้ปกครองอยู่ด้านทิศตะวันตก แม้เทวดาผู้เปรียบเหมือนบุตรของท่านเป็นอันมาก
มีนามว่าอินทกะเหมือนกันหมดล้วนแต่มีกำลังมาก มีฤทธิ์ มีอานุภาพมาก มีรัศมี มียศ
ต่างก็มีความยินดีได้มายืนอยู่แล้ว)
อุตตะรัญจะ ทิสัง ราชา กุเวโร ตัปปะสาสะติ
ยักขานัง อาธิปะติ มะหาราชา ยะสัสสิ โส ปุตตาปิ ตัสสะ
พะหะโว อินทะนามา มะหัพพะลา อิทธิมันโต ชุติมันโต
วัณณะวันโต ยะสัสสิโน โมทะมานา อัฏฐังสุ ฯ
(ท้าวกุเวร (ท้าวเวสสุวัณ) เป็นท้าวมหาราช เป็นผู้มียศ ผู้เป็นใหญ่ แห่งยักษ์ทั้งหลาย
เป็นเทวราชาผู้ปกครองอยู่ด้านทิศเหนือ แม้เทวดาผู้เปรียบเหมือนบุตรของท่านเป็นอันมาก
มีนามว่าอินทกะเหมือนกันหมด ล้วนแต่มีกำลังมาก มีฤทธิ์ มีอานุภาพมาก มีรัศมี มียศ
ต่างก็มีความยินดีได้มายืนอยู่แล้ว)
ปุริมะทิสัง ธะตะรัฏโฐ ทักขิเณนะ วิรุฬหะโก
ปัจฉิเมนะ วิรูปักโข กุเวโร อุตตะรัง ทิสัง
จัตตาโร เต มะหาราชา สะมันตา จะตุโรทิสา
ทัททัลละมานา อัฏฐังสุ ฯ
(ท้าวธตรฏฐ์ ผู้เป็นใหญ่ด้านทิศตะวันออก ท้าววิรุฬหก ผู้เป็นใหญ่ด้านทิศใต้
ท้าววิรูปักษ์ผู้เป็นใหญ่ด้านทิศตะวันตก ท้าวกุเวร (ท้าวเวสสุวัณ) ผู้เป็นใหญ่ด้านทิศเหนือ
ทั้ง ๔ ท่านนี้เป็นท้าวมหาราช ได้มายืนอยู่ทำทิศทั้ง ๔ ให้รุ่งเรืองสว่างไสวแล้ว)
บทชุมนุมเทวดา
สัคเค กาเม จะ รูเป คิริสิขะระตะเฏ จันตะลิกเข วิมาเน
ทีเป รัฏเฐ จะ คาเม ตะรุวะนะคะหะเน เคหะวัตถุมหิ เขตเต
ภุมมา จายันตุ เทวา ชะละถะละวิสะเม ยักขะคันธัพพะนาคา
ติฏฐันตา สันติเก ยัง มุนิวะระวะจะนัง สาธะโว เม สุณันตุ,
(ขอเชิญเหล่าเทพเจ้า ซึ่งสถิตอยู่ในสวรรค์ ชั้นกามภพก็ดี ชั้นรูปภพก็ดี และภูมิเทวดาซึ่งสถิตอยู่ในวิมาน
หรือบนยอดเขาและในหุบเขา ในอากาศ ในเกาะ ในแว่นแคว้น ในบ้าน บนต้นไม้และในป่าชัฏ
ในเรือน และในไร่นาก็ดี ตลอดถึง ยักษ์ คนธรรพ์ และนาค ซึ่งสถิตอยู่ในน้ำ บนบกและที่อันไม่ราบเรียบก็ดี
ซึ่งอยู่ในที่ใกล้เคียง จงมาประชุมพร้อมกันในที่นี้ ขอท่านสาธุชนทั้งหลายจงตั้งใจฟังคำของพระมุนีผู้ประเสริฐ
ที่เรากล่าวอยู่นี้….)
ธัมมัสสะวะนะกาโล อะยัมภะทันตา… 3 ครั้ง
ดูก่อนท่านผู้เจริญทั้งหลาย กาลนี้เป็นกาลสำหรับฟังธรรม..
สำหรับพุทธศาสนิกชนนั้น ต่างนับถือท้าวทั้ง 4 จะเชิญมารักษางานต่างๆ เช่น งานขึ้นบ้านใหม่ งานฉลองวัด งานทำบุญ การขอความคุ้มครองในวันปีใหม่ทุกปี
หากต้องการกราบไหว้สักการะบูชา ท่านท้าวจตุโลกบาล สามารถกราบไหว้ได้ที่ ชั้น 4 ศูนย์การค้าเกษร ชั้นเดียวกันกับ องค์พระแม่ลักษมี ได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 10.00-18.00 น.